અલ્લાહ તે લોકો માટે ક્ષમાશીલ અને અત્યંત દયાળુ છે જેઓ આગ્રહ વિના પાપો કરે છે, માણસના માનવીય સ્વભાવ અને નબળાઇને ધ્યાનમાં રાખીને, અને જેઓ આવા પાપો માટે પસ્તાવો કરે છે અને તેનો અર્થ નિર્માતાને પડકારવાનો નથી. જો કે, અલ્લાહ સર્વશક્તિમાન એવા લોકોનો નાશ કરે છે જેઓ તેને પડકારે છે, તેના અસ્તિત્વનો ઇનકાર કરે છે, અથવા તેને મૂર્તિ અથવા પ્રાણીના રૂપમાં કલ્પના કરે છે અને જેઓ પસ્તાવો કર્યા વિના તેની અવજ્ઞામાં મર્યાદા ઓળંગે છે અને જેમને અલ્લાહ માફ કરવા માંગતો નથી. જો કોઈ પ્રાણીનું અપમાન કરે છે, તો કોઈ તેને દોષ આપશે નહીં; જો કે, જો કોઈ તેના માતાપિતાનું અપમાન કરે છે, તો તેને સખત દોષિત ઠેરવવામાં આવશે. સર્જકના અધિકાર વિશે શું? આપણે પાપની તુચ્છતા ન ગણવી જોઈએ; તેના બદલે, આપણે જેની અનાદર કરીએ છીએ તેની મહાનતા ધ્યાનમાં લેવી જોઈએ.
દુષ્ટતા અલ્લાહ તરફથી આવતી નથી, દુષ્ટતા અસ્તિત્વ ધરાવનાર વસ્તુ નથી, કારણ કે અસ્તિત્વ શુદ્ધ ભલાઈ છે.
જો કોઈ વ્યક્તિ, ઉદાહરણ તરીકે, બીજાને ત્યાં સુધી ફટકારે છે જ્યાં સુધી તેણે તેની હલનચલન કરવાની ક્ષમતા ગુમાવી દીધી હોય, તો આ વ્યક્તિએ જુલમનું લક્ષણ પ્રાપ્ત કર્યું છે, અને જુલમ દુષ્ટ છે.
જો કે, જે કોઈ બીજાને મારવા માટે લાકડી પકડે છે તેનામાં શક્તિનું અસ્તિત્વ અનિષ્ટ નથી.
અને અલ્લાહ તઆલાએ તેને જે અધિકાર આપ્યા છે તે દુષ્ટ નથી.
અને તેના હાથ ખસેડવાની ક્ષમતા હોવી એ દુષ્ટ નથી?
અને લાકડીમાં મારવાનો લક્ષણ દુષ્ટ નથી?
આ બધી અસ્તિત્વની વસ્તુઓ પોતાનામાં સારી છે અને જ્યાં સુધી તેનો દુરુપયોગ કરીને નુકસાન ન થાય ત્યાં સુધી તે દુષ્ટતાનું લક્ષણ પ્રાપ્ત કરતી નથી, જે પાછલા ઉદાહરણની જેમ પક્ષઘાતનું નુકસાન છે. આ ઉદાહરણના આધારે, વીંછી અથવા સાપનું અસ્તિત્વ પોતે જ દુષ્ટતા નથી જ્યાં સુધી કોઈ વ્યક્તિ તેના સંપર્કમાં ન આવે અને તેને ડંખ ન આપે. અલ્લાહના કાર્યો માટે દુષ્ટતાને આભારી ન હોવું જોઈએ, જે શુદ્ધ ભલાઈ છે; તેના બદલે, તે ઘટનાઓને આભારી હોવા જોઈએ કે જે અલ્લાહે તેના હુકમનામું અનુસાર થવા દીધી છે અને ચોક્કસ શાણપણ માટે પૂર્વનિર્ધારિત કર્યું છે જે તેની ઘટનાને રોકવાની તેમની ક્ષમતા હોવા છતાં ઘણા ફાયદાઓ તરફ દોરી જાય છે. આવી ઘટનાઓ માણસ દ્વારા આ ભલાઈના દુરુપયોગનું પરિણામ હતું.
નિર્માતાએ પ્રકૃતિના નિયમો અને તરીકાઓ મૂક્યા છે જે તેનું નિયમન કરે છે, અને તે ફસાદ અથવા પર્યાવરણીય અસંતુલન દેખાય ત્યારે તે પોતાનો બચાવ છે, તે પોતાની જાતને સુરક્ષિત કરે છે અને પૃથ્વી પર સુધારણા હાંસલ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ સંતુલન જાળવી રાખે છે અને ખાતરી કરે છે કે જીવન વધુ સારી રીતે આગળ વધે છે, અને ફક્ત તે જ બાકી રહેશે જે લોકો અને જીવન માટે ફાયદાકારક છે, જ્યારે પૃથ્વી પર આપત્તિઓ આવે છે અને માનવજાતને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેમ કે રોગો, જ્વાળામુખી, ધરતીકંપ અને પૂર, આ તે સમય છે જ્યારે અલ્લાહના નામ અને લક્ષણો સ્પષ્ટ થાય છે, ઉદાહરણ તરીકે, સર્વશક્તિમાન, શિફા આપનાર અને સર્વ- સંરક્ષક જેમકે તે બીમારોને સાજા કરવામાં અને બચી ગયેલા લોકોને બચાવવા માટે સક્ષમ છે, અથવા તેનું અન્ય નામો માંથી જુલમ કરનારને અથવા અન્યાય કરનારને સજા કરવામાં ન્યાય તરીકે પ્રગટ થાય છે, અને તેનું નામ હકીમ અજમાયશ અને કસોટીમાં જ્ઞાની તરીકે પ્રગટ થાય છે, જો તે ધીરજ રાખશે તો તેના માટે ભલાઈ છે અને જો ઉતાવળ કરશે તો સજા સાથે બદલો આપવામાં આવે છે, આ રીતે માણસ પોતાના પાલનહારની મહાનતાને આવા દુ:ખો દ્વારા બરાબર ઓળખે છે જેમ તે તેની કૃપા દ્વારા તેની સુંદરતાને ઓળખે છે, જો માણસ ફક્ત ઇલાહને સુંદરતાના લક્ષણોને ઓળખે, તો તે અલ્લાહ સર્વશક્તિમાનને ખરેખર જાણતો નથી.
"એન્તોની ફ્લુ" જેવા ઘણા સમકાલીન ભૌતિકવાદી ફિલસૂફોના નાસ્તિકવાદ પાછળ આપત્તિઓ, અનિષ્ટ અને પીડાનું અસ્તિત્વ કારણભૂત હતું. વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધ દરમિયાન નાસ્તિકવાદના વડા હોવા છતાં, તેમના મૃત્યુ પહેલાં, તેમણે પાલનહારના અસ્તિત્વને સ્વીકાર્યું અને "ધેર ઇઝ અ ગોડ" નામનું પુસ્તક લખ્યું. પાલનહારના અસ્તિત્વને સ્વીકારતા, તેમણે કહ્યું:
"લોકોના જીવનમાં દુષ્ટતા અને પીડાનું અસ્તિત્વ પાલનહારના અસ્તિત્વને નકારી કાઢતું નથી: તેના બદલે, તે આપણને ઇલાહના લક્ષણો પર પુનર્વિચાર કરવા પ્રેરે છે", "એન્તોની ફ્લુ" માનતા હતા કે આવી આપત્તિઓની બહુવિધ સકારાત્મક અસરો હોય છે કારણ કે તે માણસની શારીરિક ક્ષમતાઓને જે કંઈપણ સલામતી આપે છે તેની શોધ કરવા ઉત્તેજીત કરે છે, તેઓ તેના શ્રેષ્ઠ મનોવૈજ્ઞાનિક ગુણોને પણ ઉત્તેજીત કરે છે અને તેને અન્ય લોકોને મદદ કરવા માટે પ્રેરિત કરે છે, દુષ્ટતા અને પીડાને કારણે માનવ સંસ્કૃતિ સમગ્ર ઇતિહાસમાં બનાવવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું: "આ અપોરિયાને સમજાવવા માટે ગમે તેટલી થીસીસ લખવામાં આવે, ધાર્મિક સમજૂતી સૌથી વધુ સ્વીકાર્ય અને જીવનની પ્રકૃતિ સાથે સૌથી સુસંગત રહેશે" [૩૦૮]. દુક્તૂર અમ્ર શરીફની કિતાબ "ખુરાફતુલ્ ઈલ્હાદ" માંથી નકલ કરીને, જેનું પ્રકાશન ઈસ્વીસન ૨૦૧૪ માં થઇ હતું.
વાસ્તવમાં, ડૉક્ટરનું શાણપણ, બાળક પ્રત્યેનો તેનો પ્રેમ અને તેને બચાવવાની તેમની ઉત્સુકતા પર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ હોવા છતાં, અમે ક્યારેક અમારા નાના બાળકોના હાથ પકડીને પ્રેમથી તેમના પેટને ચીરી નાખવા માટે ઓપરેશન રૂમમાં લઈ જઈએ છીએ.
આ જીવનમાં દુષ્ટતા શા માટે છે તે આશ્ચર્ય પામનાર, તેને પાલનહારના અસ્તિત્વને નકારવા માટેના બહાના તરીકે લે છે તે ફક્ત તેની ટૂંકી દૃષ્ટિ અને આ પાછળન શાણપણને સમજવામાં તેની નાજુક વિચારસરણી દર્શાવે છે, અને અંતર્ગત મુદ્દાઓ વિશે તેની જાગૃતિનો અભાવ દર્શાવે છે. એવો પ્રશ્ન કરીને, નાસ્તિક સ્પષ્ટપણે સ્વીકારે છે કે અનિષ્ટ એક અપવાદ છે.
તેથી, દુષ્ટતાની પાછળ રહેલી હિકમત વિશે પૂછતા પહેલા, વધુ વાસ્તવિક પ્રશ્ન પૂછવો યોગ્ય છે, જે છે: પ્રથમ સ્થાને ભલાઈ કેવી રીતે અસ્તિત્વમાં આવી?
નિઃશંકપણે, શરૂ કરવા માટેનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન એ છે: કોણે ભલાઈને અસ્તિત્વ આપ્યું? આપણે પ્રથમ પ્રારંભિક બિંદુ અથવા મૂળ અથવા પ્રવર્તમાન સિદ્ધાંત પર સંમત થવું જોઈએ, પછી, આપણે અપવાદો પાછળના કારણો શોધી શકીએ છીએ.
વિજ્ઞાનીઓ, શરૂઆતમાં, ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર અને જીવવિજ્ઞાન માટે નિશ્ચિત અને નિશ્ચિત કાયદાઓ મૂકે છે, ત્યારબાદ તેઓ અપવાદો અને આવા કાયદાઓથી વિચલિત થતા કિસ્સાઓ પર અભ્યાસ કરે છે. તેવી જ રીતે, નાસ્તિકો દુષ્ટતાના અસ્તિત્વની પૂર્વધારણાને પાર કરી શકતા નથી, સિવાય કે તેઓ સૌપ્રથમ સુંદર, સંગઠિત અને સારી ઘટનાઓથી ભરેલી દુનિયાના અસ્તિત્વનો સ્વીકાર ન કરે.
સરેરાશ જીવનકાળ દરમિયાન જ્યારે રોગો ફેલાય છે, અથવા કલ્યાણ અને સમૃદ્ધિના દાયકાઓ નષ્ટતા અને વિનાશના સમયગાળા સાથે, અથવા જ્વાળામુખી ફાટી નીકળે છે અને ધરતીકંપ આવે છે ત્યારે સદીઓથી શાંત અને શાંત સ્વભાવના સમયગાળાની સાથે આરોગ્યના સમયગાળાની તુલના કરવી એ બધા એક પ્રશ્ન ઉભા કરે છે, જે છે: ભલાઈ પ્રથમ સ્થાને ક્યાંથી આવે છે? અરાજકતા અને સંયોગ પર બનેલી દુનિયા ક્યારેય સારી દુનિયા પેદા કરી શકતી નથી.
વ્યંગાત્મક રીતે, વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો આની પુષ્ટિ કરે છે. થર્મોડાયનેમિક્સનો બીજો નિયમ જણાવે છે કે કોઈપણ બાહ્ય પ્રભાવથી દૂર એક અલગ સિસ્ટમમાં સંપૂર્ણ એન્ટ્રોપી (અવ્યવસ્થા અથવા અવ્યવસ્થિતતાની ડિગ્રી) સતત વધશે, અને આ પ્રક્રિયા પાછી નહીં આવે.
બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, સંગઠિત વસ્તુઓ તૂટી જશે અને કાયમ માટે અદૃશ્ય થઈ જશે સિવાય કે તેઓ બહારથી બંધાયેલા હોય. આમ અંધ થર્મોડાયનેમિક દળો ક્યારેય પોતાની જાતે અથવા વ્યાપક સ્તરે એટલું સારું કંઈપણ ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી કારણ કે તે સર્જક દ્વારા સુંદરતા, હિકમત, આનંદ અને પ્રેમ જેવી ભવ્ય વસ્તુઓમાં દેખાતી અવ્યવસ્થિત ઘટનાઓનું આયોજન કર્યા વિના છે. આ બધું સાબિત કર્યા પછી આવ્યું કે તે ભલાઈ એ મૂળભૂત નિયમ છે જ્યારે અનિષ્ટ એ અપવાદ છે અને એક સક્ષમ ઈશ્વર, એક સર્જક અને એક સાર્વભૌમ છે જે તમામ બાબતોનું સંચાલન કરે છે.